Een van mijn opa’s heeft wel eens onderzoek gedaan naar onze stamboom. Hij kwam ergens in de 17e eeuw uit, bij een familiewapen van een familie uit België. Dat zou kunnen betekenen dat mijn voorouders uit België komen. De tekeningen op het wapen zijn echter niet helemaal duidelijk. Ze zouden er ook op kunnen wijzen dat ik afstam van de Afrikaanse slaven die bij die familie in dienst waren. Ongelooflijk boeiend zoiets. En geloof me, ik ben geen uitzondering: wie diep genoeg in het verleden duikt vindt vaak wel een voorvader die niet binnen de huidige landsgrenzen geboren is.
Mijn familiegeschiedenis is interessant, maar minder dichtbij en duidelijker dan dat van een kind met bijvoorbeeld Turkse ouders. Die persoonlijke familiegeschiedenis en achtergrond van mensen is een heel erg mooie ingang voor onderwijs over wereldburgerschap en diversiteit. Daarnaast betrekt dit ouders bij het onderwijs.
Vooroordelen van jongeren
Jongeren kunnen veel vooroordelen hebben, als ze nooit gecorrigeerd worden. Denk daarbij aan het idee van honger in heel Afrika en dat mensen met een andere huidskleur per definitie arm zijn. Ze kunnen zelfs een vooroordeel over zichzelf hebben: mijn ouders zijn arts, nu moet ik ook zo’n studie doen (terwijl ze droomt van werken in een bakkerswinkel). Of: mijn familie is laag opgeleid en we wonen in een slecht huis. Ik word niet meer dan schoonmaker.
Corrigeren van vooroordelen
Let op! Hiermee doel ik niet op een docent die belerend is. Het enige wat je als vaststaand feit wilt meegeven, is dat je nu eenmaal te maken hebt met andere mensen en culturen. Bij wereldburgerschaponderwijs is het essentieel ‘stof tot nadenken’ te bieden en vragen te stellen. Leerlingen mogen vervolgens hun eigen conclusie trekken. Hoe ‘corrigeer’ je dan de vooroordelen van de kinderen? Door stereotypen te doorbreken. Nodig diverse ouders en leerlingen uit om over hun cultuur te vertellen. Laat die Surinaamse vader met zijn goedlopende eigen bedrijf uitleg geven over zijn loopbaan, laat die (tot voor kort) succesvolle econoom langskomen om te vertellen over zijn switch naar het verbouwen en verkopen van biologische groenten. Besteed daarnaast aandacht aan de vooroordelen door deze vanuit diverse perspectieven te benaderen. Bespreek de honger in Afrika: waar is dat precies, voor wie geldt dat, is het altijd zo, wat is onze invloed, wat is hun invloed? Zo geef je de leerlingen een bredere kijk op de zaken.
Rol van de docent tegenover de ouders
De normen en waarden die leerlingen meekrijgen zijn in instantie de verantwoordelijkheid van de ouders. Als docent is het dus noodzakelijk om met de ouders samen te werken. Benader bij voorkeur alle ouders persoonlijk. Onderschat de kracht van een huisbezoek niet: naast een persoonlijke band met de ouders, krijg je een mooie insight in waar de leerling zijn normen en waarden vandaan haalt! Speel ook in op de nieuwsgierigheid van ouders. Organiseer bijvoorbeeld eens in de twee maanden een inloopavond waarop ouders met ideeën voor projecten kunnen komen.
Elkaar leren kennen
Zorg dat je elkaar op informele wijze leert kennen. Organiseer met de ouders, voor de zomervakantie een diner (met gerechten uit heel de wereld!). Of organiseer eens een vrijdagmiddag/avondborrel. Zo wordt de drempel om elkaar te contacten lager en de betrokkenheid groter.
Welke diversiteit?
Werk je op een relatief ‘blanke school’? Ook daar genoeg diversiteit: wellicht heb je een leerling die Jehova getuige is? Of een leerling met ouders die hier voor hun werk heen zijn verhuisd? Gebruik dit!
Meer weten? Bestel het boekje ‘Wereldburger met Ketchup’ van het NCDO.
Hoe gebruik jij de diversiteit in je groep? Laat het me hieronder weten!
